Phỏng vấn Bà Trần Thị Hồng Minh – Cục trưởng Cục Quản lý đăng ký kinh doanh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư về tình hình triển khai đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử
Phóng viên: Thưa bà, xin bà điểm qua tình hình đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử trên cả nước kể từ khi bắt đầu triển khai đăng ký trực tuyến cho đến nay và tính riêng trong năm 2016.
Trả lời:
Kể từ ngày 15/4/2013, trên cơ sở hiệu lực thi hành của Thông tư số 01/2013/TT-BKHĐT ngày 21/01/2013 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về đăng ký doanh nghiệp, Hệ thống đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử đã được triển khai chính thức trên cả nước. Tính đến giữa tháng 4/2016, trên cả nước đã có 4449 hồ sơ đăng ký qua mạng điện tử thành công, với số lượng hồ sơ tăng đều qua các năm, đặc biệt là mức tăng đột biến trong năm 2016. Năm 2016, chỉ tính riêng 4 tháng đầu năm thì số lượng hồ sơ đã đạt 1094 hồ sơ (tương đương 73% số lượng hồ sơ đăng ký trong năm 2015).
Xét theo loại hình doanh nghiệp thì công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên có số lượng hồ sơ đăng ký trực tuyến cao nhất (chiếm 41,8% tổng số hồ sơ đăng ký trực tuyến).
Đứng thứ hai là loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên (25,3%). Công ty cổ phần và doanh nghiệp tư nhân có số lượng hồ sơ đăng ký trực tuyến gần tương đương nhau (chiếm 10,4% và 8,7% trên tổng số). Ngoài ra, hệ thống đăng ký trực tuyến cũng tiếp nhận hồ sơ đăng ký của các chi nhánh, văn phòng đại diện và địa điểm kinh doanh của doanh nghiệp.
Xét theo loại hình đăng ký thì đa số hồ sơ đăng ký qua mạng là đăng ký thành lập doanh nghiệp/đơn vị phụ thuộc (chiếm 80% tổng số). Số lượng hồ sơ đăng ký tạm ngừng, hoạt động trở lại và giải thể rất ít (chỉ chiếm 2% tổng số). Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng lựa chọn phương thức đăng ký qua mạng với các trường hợp đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp và thông báo thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp.
Phóng viên: Nhiều ý kiến cho rằng tình hình đăng ký doanh nghiệp trực tuyến có sự khác biệt giữa các địa phương trên cả nước. Xin bà cho biết thông tin cụ thể về vấn đề này.
Trả lời:
Trong thời gian vừa qua, Đà Nẵng, Thừa thiên Huế, Hồ Chí Minh, Hà Nội và Bình Dương là 5 địa phương dẫn đầu trên cả nước về số lượng hồ sơ đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử. Trong đó, Thừa thiên Huế và Bình Dương là 2 tỉnh có số lượng hồ sơ đăng ký trực tuyến tương đối ổn định qua các năm. Trái lại, số lượng hồ sơ đăng ký trực tuyến ở Đà Nẵng, Hồ Chí Minh và Hà Nội có nhiều biến động qua từng thời kỳ. Đặc biệt, từ tháng 3/2016, số lượng hồ sơ đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử của thành phố Hà Nội đã tăng đột biến, đưa Hà Nội trở thành địa phương đứng thứ 2 trên cả nước về đăng ký trực tuyến kể từ đầu năm 2016 đến nay.
Trái ngược với nhóm trên, 7 địa phương chưa từng có hồ sơ đăng ký doanh nghiệp trực tuyến; bao gồm: Bắc Giang, Bắc Kạn, Điện Biên, Hà Nam, Hòa Bình, Lai Châu, Tuyên Quang. Dễ dàng nhận thấy, đây là những địa phương có số lượng doanh nghiệp không nhiều; người thành lập doanh nghiệp không mất thời gian chờ đợi; và xếp hàng tại cơ quan đăng ký kinh doanh; nên việc nộp hồ sơ trực tiếp sẽ thuận tiện hơn đăng ký qua mạng.
Phóng viên: Xin bà đánh giá những ưu điểm hình thức đăng ký doanh nghiệp trực tuyến.
Trả lời:
Việc thực hiện thủ tục đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử sẽ tiết kiệm; được thời gian, chi phí, công sức của doanh nghiệp khi cần thực hiện thủ tục hành chính. Ưu điểm nổi bật của phương thức đăng ký điện tử là doanh nghiệp; có thể chủ động sắp xếp thời gian nộp hồ sơ cho cơ quan đăng ký kinh doanh; mà không phụ thuộc vào giờ làm việc hành chính; tiết kiệm thời gian, chi phí và công sức di chuyển trên đường; và chờ đợi, xếp hàng tại trụ sở cơ quan hành chính.
Đối với các địa phương có lượng doanh nghiệp lớn và mật độ giao thông dày đặc; như Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, việc di chuyển; và xếp hàng, chờ đợi khi nộp hồ sơ trực tiếp; tại cơ quan đăng ký kinh doanh thường rất mất nhiều thời gian, công sức của doanh nghiệp.
Đặc biệt, đăng ký qua mạng là một lựa chọn rất hợp lý; đối với trường hợp doanh nghiệp lập chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh; trên địa bàn khác tỉnh. Hiện nay, có rất nhiều doanh nghiệp lập hàng trăm địa điểm kinh doanh trên khắp cả nước. Thay vì phải nộp hồ sơ trực tiếp tại từng tỉnh, doanh nghiệp; có thể đồng thời gửi hồ sơ đến các phòng đăng ký kinh doanh ở các tỉnh, thành phố khác nhau; hạn chế rất nhiều chi phí di chuyển và công sức so với giao dịch trực tiếp.
Phóng viên: Vẫn còn nhiều ý kiến cho rằng hình thức đăng ký doanh nghiệp trực tuyến; còn chưa phổ biến, chưa thực sự phù hợp với nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Xin bà cho ý kiến về vấn đề này.
Trả lời:
Thứ nhất, số lượng doanh nghiệp, người thành lập doanh nghiệp; có chữ ký công cộng ở Việt Nam còn chưa cao. Đặc biệt, thói quen sử dụng chữ ký số công cộng cũng không phổ biến; trong cộng đồng doanh nghiệp nước ta hiện nay. Trong trường hợp không sử dụng chữ ký số công cộng; (nộp hồ sơ sử dụng tài khoản đăng ký kinh doanh); thì nhiều doanh nghiệp cũng chưa thành thạo các thao tác kỹ thuật; khi sử dụng Hệ thống đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử.
Thứ hai, nhiều doanh nghiệp và người thành lập doanh nghiệp không quen thực hiện thanh toán điện tử; chưa có phương tiện, công cụ để thực hiện thanh toán điện tử. Mặt khác, về phía các cơ quan nhà nước, hiện nay, Bộ Tài chính cũng chưa ban hành quy định; về quản lý và sử dụng biên lai thu phí, lệ phí điện tử. Theo quy trình thanh toán hiện nay, sau khi thanh toán điện tử, doanh nghiệp; sẽ nhận được Phiếu xác nhận thanh toán điện tử. Tuy nhiên, Phiếu xác nhận này; không có giá trị thay thế chứng từ thanh toán (biên lai thu phí, lệ phí).
Cơ quan đăng ký kinh doanh vẫn phải sử dụng hệ thống biên lai viết tay truyền thống; để viết biên lai cho doanh nghiệp, không tương thích; với Hệ thống đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử gây mất thời gian; và khó khăn trong công tác quản lý của cả doanh nghiệp và cơ quan đăng ký kinh doanh.
Thứ ba, thủ tục đăng ký doanh nghiệp tuy đã được cải cách rất nhiều; trong năm những qua nhưng vẫn còn tương đối phức tạp (Tình hình triển khai đăng ký doanh nghiệp).
Do vậy, việc tự chuẩn bị hồ sơ và nộp qua mạng, không gặp trực tiếp; và được các cán bộ đăng ký kinh doanh hướng dẫn là một khó khăn đối với nhiều doanh nghiệp.
Đó là những rào cản nổi bật đối với việc thực hiện đăng ký doanh nghiệp trực tuyến. Do vậy, việc thực hiện đăng ký trực tuyến không thay thế mà chỉ là một lựa chọn bổ sung; bên cạnh phương thức nộp hồ sơ trực tiếp như truyền thống. Trong nhiều trường hợp, việc nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan đăng ký kinh doanh; sẽ phù hợp và thuận lợi hơn cho doanh nghiệp. Chẳng hạn, đối với các địa phương có số lượng doanh nghiệp không nhiều; giao thông không ách tắc, khi đến nộp hồ sơ trực tiếp, doanh nghiệp không phải chờ đợi, xếp hàng; và được hướng dẫn trực tiếp về hồ sơ, thủ tục. Tùy vào điều kiện cụ thể, doanh nghiệp và người thành lập doanh nghiệp; có thể lựa chọn phương thức nộp hồ sơ phù hợp, thuận tiện nhất.
Phóng viên: Theo bà, cần có những biện pháp gì để đẩy mạnh hình thức đăng ký doanh nghiệp trực tuyến?
Trả lời:
Một trong những biện pháp cần thiết và quan trọng nhất để đẩy mạnh hình thức đăng ký doanh nghiệp; trực tuyến là đơn giản hóa quy trình đăng ký doanh nghiệp trực tuyến; làm sao cho việc đăng ký trực tuyến thuận tiện, dễ hiểu, dễ sử dụng; ngay cả đối với những người chỉ quen thao tác; trên các phần mềm máy tính đơn giản. Đồng thời, cần cải tiến các tiện ích giúp người nộp hồ sơ kiểm tra thông tin đăng ký; hạn chế việc nhập thiếu thông tin bắt buộc; nhập thông tin chưa chính xác để giảm thiểu việc phải sửa đổi, bổ sung hồ sơ.
Bên cạnh đó, cần cải tiến phương thức thanh toán phí, lệ phí khi đăng ký trực tuyến; đa dạng hóa các hình thức thanh toán; và hỗ trợ trả biên lai điện tử, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp; và cơ quan đăng ký kinh doanh thực hiện việc thu và nộp phí, lệ phí theo quy định.
Đồng thời, cần tăng cường các hình thức hỗ trợ, hướng dẫn cho doanh nghiệp. Khi nộp hồ sơ qua mạng, doanh nghiệp không được cán bộ Phòng Đăng ký kinh doanh; hướng dẫn trực tiếp về hồ sơ, trình tự, thủ tục; như khi nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan đăng ký kinh doanh. Do vậy, cần tăng cường các hình thức hỗ trợ, hướng dẫn trực tuyến cả; về quy trình nghiệp vụ và thao tác kỹ thuật, giải đáp vướng mắc cho người nộp hồ sơ.
Thực hiện tinh thần chỉ đạo của Chính phủ về cải cách hành chính; và cải thiện môi trường kinh doanh tại Nghị quyết số 36a/NQ-CP ngày 14/10/2015; về Chính phủ điện tử và Nghị quyết số 19/NQ-CP ngày 28/4/2016 (Tình hình triển khai đăng ký doanh nghiệp)
Về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh; nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia hai năm 2016 – 2017, định hướng đến năm 2020; Cục Quản lý đăng ký kinh doanh đang phối hợp với các địa phương trên cả nước; và các cơ quan liên quan để thực hiện các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp; người thành lập doanh nghiệp khi đăng ký trực tuyến.
Bên cạnh đó, Cục Quản lý đăng ký kinh doanh cũng nghiên cứu; xây dựng Hệ thống đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử; theo hướng bổ sung thêm các trường hợp đăng ký trực tuyến như đăng ký mẫu dấu; đăng ký chuyển đổi loại hình doanh nghiệp…, Góp phần tạo thuận lợi cho doanh nghiệp khi thực hiện thủ tục hành chính; đẩy mạnh công tác đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử. Từ đó, người dân sẽ dần quen với việc đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử; nói riêng và thực hiện thủ tục hành chính bằng hình thức trực tuyến nói chung.
Trong nỗ lực chung của cả nước về việc xây dựng Chính phủ điện tử; hi vọng rằng, những cải cách của cơ quan đăng ký kinh doanh; sẽ tạo nên những chuyển biến tích cực; làm tăng tỷ lệ doanh nghiệp đăng ký qua mạng điện tử trên cả nước trong thời gian tới.
